શ્રીવિષ્ણુસહસ્રસ્તોત્રમ્
યસ્ય સ્મરણમાત્રેણ જન્મસંસારબંધનાત્ | વિમુચ્યતે નમસ્તસ્મૈ વિષ્ણવે પ્રભવિષ્ણવે ||૧||
શ્રુત્વા ધર્માનશેષેણ પાવનાનિ ચ સર્વશઃ | યુધિષ્ઠિરઃ શાન્તનવં પુનરેવાભ્યભાષત ||૨||
કિમેકં દૈવતં લોકે કિં વાપ્યેકં પરાયણમ્ | સ્તુવન્તઃ કં કમર્ચન્તઃ પ્રાપ્નુયુર્માનવાઃ શુભમ્ ||૩||
કો ધર્મ સર્વધર્માણાં ભવતઃ પરમો મતઃ | કિં જપન્ મુચ્યતે જન્તુર્જન્મસંસારબન્ધનાત્ ||૪||
જગત્પ્રભું દેવદેવમનન્તં પુરુષોત્તમમ્ | સ્તુવન્નામસહસ્રેણ પુરુષઃ સતતોત્થિતઃ ||૫||
તમેવ ચાર્ચયન્નિત્યં ભક્ત્યા પુરુષમવ્યયમ્ | ધ્યાયન્ સ્તુવન્નમસ્યશ્ચ યજમાનસ્તમેવ ચ ||૬||
અનાદિનિધનં વિષ્ણું સર્વલોકમહેશ્વરમ્ | લોકાધ્યક્ષં સ્તુવન્નિત્યં સર્વદુઃખાતિગો ભવેત્ ||૭||
બ્રહ્મણ્યં સર્વધર્મજ્ઞાં લોકાનાં કીર્તિવર્ધનમ્ | લોકનાથં મહદ્બૂતં સર્વભૂતભવોદ્બવમ્ ||૮||
એષ મે સર્વધર્માણાં ધર્મો|ધિકતમો મતઃ | યદ્બક્ત્યા પુણ્ડરીકાક્ષં સ્તવૈરર્ચેન્નરઃ સદા ||૯||
પરમં યો મહત્તેજઃ પરમં યો મહત્તપઃ | પરમં યો મહદ્બ્રહ્મઃ પરમં યઃ પરાયણમ્ ||૧૦||
પવિત્રાણાં પવિત્રં યો મઙ્ગલાનાં ચ મઙ્ગલમ્ | દૈવતં દેવતાનાં ચ ભૂતાનાં યો|વ્યયઃ પિતા ||૧૧||
યતઃ સર્વાણિ ભૂતાનિ ભવન્ત્યાદિયુગાગમે | યસ્મિશ્ચ પ્રલયં યાન્તિ પુનરેવ યુગક્ષયો ||૧૨||
તસ્ય લોકપ્રધાનસ્ય જગન્નાથસ્ય ભૂપતે | વિષ્ણોર્નામસહસ્રં મે શ્રૃણુ પાપભયાપહમ્ ||૧૩||
યાનિ નામાનિ ગૌણાનિ વિખ્યાતાનિ મહાત્મનઃ | ઋષિભિઃ પરિગીતાનિ તાનિ વક્ષ્યામિ ભૂતયે ||૧૪||
અસ્ય શ્રીવિષ્ણોર્દિવ્યસહસ્રનામસ્તોત્રમન્ત્રસ્ય ભગવાન્ વેદવ્યાસ ઋષિઃ |
શ્રીવિષ્ણુઃ પરમાત્મા દેવતા | અનુષ્ટુપ છન્દઃ | અમૃતાંશૂદ્બવો ભાનુરિતિ બીજમ્ |
દેવકીનન્દનઃ સ્રષ્ટેતિ શક્તિઃ | ત્રિસામા સામગઃ સામેતિ હૃદયમ્ |
શઙ્ખભૃન્નન્દકી ચક્રીતિ કીલકમ્ | શાર્ઙ્ગધન્વા ગદાધર ઇત્યસ્ત્રમ્ |
રથાઙ્ગપાણિરક્ષોભ્ય ઇતિ કવચમ્ | ઉદ્બવઃ ક્ષોભણો દેવ ઇતિ પરમોમન્ત્રઃ |
શ્રીમહાવિષ્ણુપ્રીત્યર્થે જપે વિનિયોગઃ |
અથ ન્યાસઃ
વિશ્વં વિષ્ણુવષટ્કાર ઇત્યઙ્ગુષ્ટાભયાં નમઃ | અમૃતાંશૂદ્બવો ભાનુરિતિ તર્જનીભ્યાં નમઃ |
બ્રહ્મણ્યો બ્રહ્મકૃત્બ્રહ્મેતિ મધ્યમાભ્યાં નમઃ | સુવર્ણબિન્દુરક્ષોભ્ય ઇત્યનામિકાભ્યાં નમઃ |
રથાઙ્ગપાણિરક્ષોભ્ય ઇતિ કરતલકરપૃષ્ટાભ્યાં નમઃ | એવં હૃદયાદિન્યાસઃ |
અથ ધ્યાનમ્
શાન્તાકારં ભુજગશયનં પદ્મનાભં સુરેશં |વિશ્વાધારં ગગનસદૃશં મેઘવર્ણ શુભાઙ્ગમ્ ||
લક્ષ્મીકાન્તં કમલનયનં યોગિભિર્ધ્યાનગમ્યં |વન્દે વિષ્ણું ભવભયહરં સર્વલોકૈકનાથમ્ ||૧||
નમો ભગવતે વાસુદેવાય
વિશ્વં વિષ્ણુર્વષટ્કારો ભૂતભવ્યભવત્પ્રભુઃ | ભૂતકૃદ્બૂતભૃદ્બાવો ભૂતાત્મા ભૂતભાવનઃ ||૧||
પૂતાત્મા પરમાત્મા ચ મુક્તાનાં પરમા ગતુઃ |અવ્યયઃ પુરુષઃ સાક્ષી ક્ષેત્રજ્ઞોક્ષર એવ ચ ||૨||
યોગો યોગવિદાં નેતા પ્રધાનપુરુષેશ્વરઃ | નારસિંહવપુઃ શ્રીમાન્ કેશવઃ પુરુષોત્તમઃ ||૩||
સર્વઃ શર્વઃ શિવઃ સ્થાણુર્ભૂતાદિર્નિધિરવ્યયઃ | સમ્ભવો ભાવનો ભર્તા પ્રભવઃ પ્રભુરીશ્વરઃ ||૪||
સ્વયમ્ભૂઃ શમ્ભુરાદિત્યઃ પુષ્કરાક્ષો મહાસ્વનઃ | અનાદિનિધનો ધાતા વિધાતા ધાતુરુત્તમઃ ||૫||
અપ્રમેયો હૃષીકેશઃ પદ્મનાભો|મરપ્રભુઃ | વિશ્વકર્મા મનુસ્ત્વષ્ટા સ્થવિષ્ઠઃ સ્થવિરોધ્રુવઃ ||૬||
અગ્રાહ્યઃ શાશ્વતઃ કૃષ્ણો લોહિતાક્ષઃ પ્રતર્દનઃ | પ્રભૂતસ્ત્રિકકુબ્ધામ પવિત્રં મઙ્ગલં પરમ્ ||૭||
ઈશાનઃ પ્રાણદઃ પ્રાણો જ્યેષ્ઠઃ શ્રેષ્ઠઃ પ્રજાપતિઃ | હિરણ્યગર્ભો ભૂગર્ભો માધવો મધુસૂદનઃ ||૮||
ઈશ્વરો વિક્રમો ધન્વી મેધાવી વિક્રમઃ ક્રમઃ | અનુત્તમો દુરાઘર્ષઃ કૃતજ્ઞાઃ કૃતિરાત્મવાન્ ||૯||
સુરેશઃ શરણં શર્મ વિશ્વરેતાઃ પ્રજાભવઃ | અહઃ સંવત્સરો વ્યાલઃ પ્રત્યયઃ સર્વદર્શનઃ ||૧૦||
અજઃ સર્વેશ્વર સિદ્ધઃ સિધ્ધિં સર્વાદિરચ્યુતઃ | વૃષાકપિરમેયાત્મા સર્વયોગવિનિઃસૃતઃ ||૧૧||
વસુર્વસુમનાઃ સત્યઃ સમાત્મા સમ્મિતઃ સમઃ | અમોઘ પુણ્ડરીકાક્ષો વૃષકર્મા વૃષાકૃતિઃ ||૧૨||
રુદ્રો બહુશિરા બભ્રુવિશ્વયોનિઃ શુચિશ્રવાઃ | અમૃત શાશ્વતઃ સ્થાણુર્વરારોહો મહાતપાઃ ||૧૩||
સર્વગઃ સર્વવિદ્બાનુર્વિષ્વક્સેનો જનાર્દનઃ | વ્દો વેદવિદવ્યઙ્ગો વેદાઙ્ગો વેદવિત્ કવિઃ ||૧૪||
લોકાધ્યક્ષઃ સુરાધ્યક્ષો ધર્માધ્યક્ષઃ કૃતાકૃતઃ | ચતુરાત્મા ચતુર્વ્યૂહશ્ચતુર્દષ્ટ્રચતુર્ભુજઃ ||૧૫||
ભ્રાજિષ્ણુર્ભોજનં ભોક્તા સહિષ્ણુર્જગદાદિજઃ | અનઘો વિજયો જેતા વિશ્વયોનિઃ પુનર્વસુઃ ||૧૬||
ઉપેન્દ્રો વામનઃ પાંશુરમોઘઃ શુચિરુર્જિતઃ | અતીન્દ્રઃ સંગ્રહઃ સર્ગો ધૃતાત્મા નિયમો યમઃ ||૧૭||
વેદ્યો વેદ્યઃ સદાયોગી વીરહા માધવો મધુઃ | અતીન્દ્રિયો મહામાયો મહોત્સાહો મહાબલઃ ||૧૮||
મહાબુદ્ધિર્મહાવીર્યો મહાશક્તિર્મહાધૃતિઃ | અનિર્દેશ્યવપુઃ શ્રીમાનમેયાત્મા મહાદ્રિધૃક્ ||૧૯||
મહેષ્વાસો મહીભર્તા શ્રીનિવાસઃ સતાંગતિઃ | અનિરુદ્ધઃ સુરાનન્દો ગોવિન્દો ગોવિન્દાંપતિઃ ||૨૦||
મરીચિર્દમનો હંસઃ સુપર્ણો ભુજગોત્તમ | હિરણ્યનાભઃ સુતપાઃ પદ્મનાભઃ પ્રજાપતિઃ ||૨૧||
અમૃત્યુઃસર્વદૃકસિંહઃ સન્ધાતા સન્ધિમાન્ સ્થિરઃ | અજો દુર્મર્ષણઃ શાસ્તા વિશ્રુતાત્મા સુરારિહા ||૨૨||
ગુરુર્ગુરુતમો ધામ સત્યઃ સત્યપરાક્રમ | નિમિષો|નિમિષઃ સ્રગવી વાચસ્પતિરુદારધીઃ ||૨૩||
અગ્રણીર્ગ્રામણીઃ શ્રીમાન્ ન્યાયો નેતા સમીરણઃ | સહસ્રમૂર્ધા વિશ્વાત્મા સહસ્રાક્ષઃ સહસ્રપાત્ ||૨૪||
આવર્તનો નિવૃત્તાત્મા સંવૃતઃ સમ્પ્રમર્દનઃ | અહઃ સંવર્તકો વહ્નિરનિલો ધરણીધરઃ ||૨૫||
સુપ્રસાદઃ પ્રસન્નાત્મા વિશ્વધૃગ્વિશ્વભુગ્વિભુઃ | સત્કર્તા સત્કૃતઃ સાધુર્જહનુર્નારાયણો નરઃ ||૨૬||
અસંખ્યયેયો|પ્રમેયાત્મા વિશિષ્ટઃ શિષ્ટકૃચ્છુચિઃ | સિદ્ધાર્થં સિધ્ધસઙ્કલ્પઃ સિદ્ધિદઃ સિધ્ધિસાધનઃ ||૨૭||
વૃષાહી વૃષભો વિષ્ણુર્વૃષપર્વા વૃષોદરઃ | વર્ધનો વર્ધમાનશ્ચ વિવિક્તઃ શ્રુતિસાગરઃ ||૨૮||
સુભુજો દુર્ધરો વાગ્મી મહેન્દ્રો વસુદો વસુઃ | નૈકરુપો બૃહદ્રુપ શિપિવિષ્ટ પ્રકાશનઃ ||૨૯||
ઓજસ્તેજોદ્યુતિધરઃ પ્રકાશાત્મા પ્રતાપનઃ | ઋદ્ધઃ સ્પષ્ટાક્ષરો મન્ત્રશ્ચન્દ્રાંશુર્ભાસ્કરદ્યુતિઃ ||૩૦||
અમૃતાંશૂદ્ભવો ભાનુઃ શશવિન્દું સુરેશ્વરઃ | ઔષધં જગતઃ સેતુઃ સત્યધર્મપરાક્રમઃ ||૩૧||
ભૂતભવ્યભવન્નાથઃ પવનઃ પાવનો|નલઃ | કામહા કામકૃત્ કાન્તઃ કામઃ કામપ્રદઃ પ્રભુઃ ||૩૨||
યુગાદિકૃદ્યુગાવર્તો નૈકમાયો મહાશનઃ | અદૃશ્યો|વ્યક્તરુપશ્ચ સહસ્રજિદનન્તજિત્ ||૩૩||
ઇષ્ટો વિશિષ્ટઃ શિષ્ટેષ્ટઃ શિખણ્ડી નહૂષો નૃષઃ | ક્રોધહા ક્રોધકૃત્કર્તા વિશ્વબાહુર્મહીધરઃ ||૩૪||
અચ્યુતઃ પ્રથિતઃ પ્રાણઃ પ્રાણદો વાસવાનુજઃ | અપાંનિધિરધિષ્ઠાનમપ્રમતઃ પ્રતિષ્ઠિતઃ ||૩૫||
સ્કન્દઃ સ્કન્દધરો ધુર્યો વરદો વાયુવાહનઃ | વાસુદેવો બૃહદ્બાનુરાદિદેવઃ પુરન્દરઃ ||૩૬||
અશોકસ્તરણસ્તારઃ શૂરઃ શૌરિજનેશ્વરઃ | અનુકૂલઃ શતાવર્તઃ પદ્મી પદ્મનિભેક્ષણઃ ||૩૭||
પદ્મનાભો|રવિન્દાક્ષઃ પદ્મગર્ભઃ શરીરભૃત્ | મહર્ધ્ધિઋદ્ધો વૃદ્ધાત્મા મહાક્ષો ગરુડધ્વજઃ ||૩૮||
અતુલઃ શરભો ભીમઃ સમયજ્ઞો હવિર્હરિઃ | સર્વલક્ષણલક્ષણ્યો લક્ષ્મીવાન્ સમિતિઞ્યઃ ||૩૯||
વિક્ષરો રોહિતો માર્ગો હેતુર્દામોદરઃ સહઃ | મહીધરો મહાભાગો ગેવવાનમિતાશનઃ ||૪૦||
ઉદ્બવઃ ક્ષોભણો દેવઃ શ્રીગર્ભઃ પરમેશ્વરઃ | કરણં કારણં કર્તા વિકર્તા ગહનો ગુહઃ ||૪૧||
વ્યવસાયો વ્યવસ્થાનઃ સંસ્થાનઃ સ્થાનદો ધ્રુવઃ | પરર્દ્ધિઃ પરમઃ સ્પષ્ટસ્તુષ્ટઃપુષ્ટઃ શુભેક્ષણઃ ||૪૨||
રામો વિરામો વિરજો માર્ગો નેયો નયો|નયઃ | વીરઃ શક્તિમતાં શ્રેષ્ટો ધર્મો ધર્મવિદુત્તમઃ ||૪૩||
વૈકુણ્ઠઃ પુરુષઃ પ્રાણઃ પ્રાણદઃ પ્રણવઃ પૃથુઃ | હિરણ્યગર્ભ શત્રુઘ્નો વ્યાપ્તો વાયુરધોક્ષજઃ ||૪૪||
ઋતુઃ સુદર્શનઃ કાલઃ પરમેષ્ટી પરિગ્રહઃ | ઉગ્રઃ સંવત્સરો દક્ષો વિશ્રામો વિશ્વદક્ષિણઃ ||૪૫||
વિસ્તારઃ સ્થાવરઃ સ્થાણુઃ પ્રમાણં બીજમવ્યયમ્ | અર્થો|નર્થો મહાકોશો મહાભોગો મહાધનઃ ||૪૬||
અનિર્વિણ્ણઃ સ્થવિષ્ટો|ભૂર્ધર્મયૂપો મહામખઃ | નક્ષત્રનેમિર્નક્ષત્રી ક્ષમઃ ક્ષામઃ સમીહનઃ ||૪૭||
યજ્ઞા ઈજ્યો મહેજ્યશ્ચ ક્રતુઃ સત્રં સતાંગતિઃ | સર્વદર્શી વિમુક્તાત્મા સર્વજ્ઞો જ્ઞાનમુત્તમમ્ ||૪૮||
સુર્વતઃ સુમુખઃ સૂક્ષ્મઃ સુઘોષઃ સુખદઃ સુહૃત્ | મનોહરો જિતક્રોધો વીરબાહુર્વિદારણઃ ||૪૯||
સ્વાપનઃ સ્વવશો વ્યાપી નૈકાત્મા નૈકકર્મકૃત્ | વત્સરો વત્સલો વત્સી રત્નગર્ભો ધનેશ્વરઃ ||૫૦||
ધર્મગુબ્ધર્મકૃદ્ધર્મી સદસત્ક્ષરમક્ષરમ્ | અવિજ્ઞાાતા સહસ્રાંશુર્વિધાતા કૃતલક્ષણઃ ||૫૧||
ગભસ્તિનેમિઃ સત્ત્વસ્થઃ સિંહો ભૂતમહેશ્વરઃ | આદિદેવો મહાદેવો દેવેશો દેવભૂગ્દુરુઃ ||૫૨||
ઉત્તરો ગોપતિર્ગોપ્તા જ્ઞાનગમ્યઃ પુરાતનઃ | શરીરભૂતભૃદ્બોક્તા કપીન્દ્રો ભૂરિદક્ષિણઃ ||૫૩||
સોમપોઽમૃતપ: સોમ: પુરુજિત્પુરુસત્તમ:| વિનયો જય: સત્યસંધો દાશાર્હ: સાત્ત્વતાંપતિ:૫૪
જીવો વિનયિતા સાક્ષી મુકુન્દો|મિતવિક્રમઃ | અમ્ભોનિધિરનન્તાત્મા મહોદધિશયો|ન્તકઃ ||૫૫||
અજો મહાર્હઃ સ્વાભાવ્યો જિતામિત્રઃ પ્રમોદનઃ | આનન્દો નન્દનો નન્દઃ સત્યધર્માત્રિવિક્રમઃ ||૫૬||
મહર્ષિઃ કપિલાચાર્ય કૃતજ્ઞો મેદિનીપતિઃ | ત્રિપદસ્ત્રિદશાધ્યક્ષો મહાશ્રૃઙ્ગઃ કૃતાન્તકૃત્ ||૫૭||
મહાવરાહો ગોવિન્દઃ સુષેણઃ કનકાઙ્ગદી | ગુહ્યો ગભીરો ગહનો ગુપ્તચક્રગદાધરઃ ||૫૮||
વેદ્યાઃ સ્વાઙ્ગો|જિતઃ કૃષ્ણો દૃઢઃ સઙ્કર્ષણો|ચ્યુતઃ | વરુણો વારુણો વૃક્ષઃ પુષ્કરાક્ષો મહામનાઃ ||૫૯||
ભગવાન્ ભગહા નન્દી વનમાલી હલાયુધઃ | આદિત્યો જ્યોતિરાદિત્યઃ સહિષઅણુર્ગતિસત્તમઃ ||૬૦||
સુધન્વા ખણ્ડપરશુર્દારુણો દ્રવિણપ્રદઃ | દિવિસ્પૃક્ સર્વદૃગ્વ્યાસો વાચસ્પતિરયોનિજઃ ||૬૧||
ત્રિસામા સામગઃ સામ નિર્વાણં ભેષજં ભિષક્ | સન્ન્નાસકૃચ્છમઃ શાન્તો નિષ્ટા શાન્તિ પરાયણઃ ||૬૨||
શુભાઙ્ગઃ શાન્તિદઃ સ્ત્રષ્ટા કુમુદઃ કુવલેશયઃ | ગોહિતો ગોપતિર્ગોપ્તા વૃષભાક્ષો વૃષપ્રિયઃ ||૬૩||
અનવર્તી નિવૃત્તાત્મા સઙ્ક્ષેપ્તા ક્ષેમકૃચ્છિવઃ | શ્રીવત્સવક્ષાઃ શ્રીવાસઃ શ્રીપતિઃ શ્રીમતાંવરઃ ||૬૪||
શ્રીદઃ શ્રીશઃ શ્રીનિવાસઃ શ્રીનુધુઃ શ્રીવિભાવનઃ | શ્રીધરઃ શ્રીકરઃ શ્રેયઃ શ્રીમાંલ્લોકત્રયાશ્રયઃ ||૬૫||
સ્વક્ષઃ સ્વઙ્ગઃ શતાનન્દો નન્દિર્જ્યોતિર્ગણેશ્વરઃ | વિજિતાત્મા વિધેયાત્મા સત્કીર્તિચ્છિન્નસંશયઃ ||૬૬||
ઉદીર્ણઃ સર્વતશ્ચક્ષુરનીશઃ શાશ્વતઃ સ્થિરઃ | ભૂશયો ભૂષણો ભૂતિર્વિશોક શોકનાશનઃ ||૬૭||
અર્ચિષ્માનર્ચિતઃ કુમ્ભો વિશુદ્ધાત્મા વિશોધનઃ | અનિરુદ્ધો|પ્રતિરથઃ પ્રદ્યુમ્નો|મિતવિક્રમઃ ||૬૮||
કાલનેમિનિહા વીરઃ શૂરઃ શૌરિર્જનેશ્વરઃ | ત્રિલોકાત્મા ત્રિલોકેશઃ કેશવઃ કેશિહા હરિઃ ||૬૯||
કામદેવઃ કામપાલઃ કામી કાન્તઃ કૃતાગમઃ | અનિર્દેશ્યવપુર્વિષ્ણુર્વીરો|નન્તો ધનઞ્જયઃ ||૭૦||
બ્રહ્મણ્યો બ્રહ્મકૃદ્ બ્રહ્મા બ્રહ્મ બ્રહ્મવિવર્ધનઃ | બ્રહ્મવિદ્ બ્રાહ્મણો બ્રહ્મી બ્રહ્મજ્ઞો બ્રાહ્મણપ્રિયઃ ||૭૧||
મહાક્રમો મહાકર્મા મહાતેજો મહોરગઃ | મહાક્રતુર્મહાયજ્વા મહાયજ્ઞો મહાહવિઃ ||૭૨||
સ્તવ્યઃ સ્તવપ્રિયઃ સ્તોત્રં સ્તુતિ સ્તોતા રણપ્રિયઃ | પૂર્ણઃ પૂરયિતા પુણ્યઃ પુણ્યકીર્તિરનામયઃ ||૭૩||
મનોજવસ્તીર્થકરો વસુરેતા વસુપ્રદઃ | વસુપ્રદો વાસુદેવો વસુર્વસુમના હવિઃ ||૭૪||
સગ્દતિઃ સત્કૃતિઃ સત્તા સદ્બૂતિ સત્પરાયણઃ | શૂરસેનો યદુશ્રેષ્ઠઃ સન્નિવાસઃ સુયામુનઃ ||૭૫||
ભૂતાવાસો વાસુદેવઃ સર્વાસુનિલયો|નલઃ | દર્પહા દર્પદો દૃપ્તો દુર્ધરો|થાપરાજિતઃ ||૭૬||
વિશ્વમૂર્તિર્મહામૂર્તિર્દીપ્તમૂર્તિર્મૂર્તિમાન્ | અનેકમૂર્તિરવ્યક્તઃ શતમૂર્તિઃ શતાનનઃ ||૭૭||
એકો નૈકઃ સવઃ કઃ કિં યત્તત્પદમનુત્તમમ્ | લોકબન્ધુર્લોકનાથો માધવો ભક્તવત્સલઃ ||૭૮||
સુવર્ણવર્ણો હેમાઙ્ગો વરાઙ્ગચન્દનાઙ્ગદી | વીરહા વિષમઃ શૂન્યો ધૃતાશીરચલશ્ચલઃ ||૭૯||
અમાની માનદો માન્યો લોકસ્વામી ત્રિલોકધૃક્ | સુમેધા મેધજો ધન્યઃ સત્યમેધા ધરાધરઃ ||૮૦||
તેજોવૃષો ધુતિધર સર્વશસ્ત્રમૃતાં વરઃ | પ્રગ્રહો નિગ્રહો વ્યગ્રો નૈકશ્રૃઙ્ગો ગદાગ્રજઃ ||૮૧||
ચતુર્મૂર્તિશ્ચતુર્બાહુશ્ચતુર્વ્યૂહશ્ચતુર્ગતિઃ | ચતુરાત્મા ચતુર્ભાવશ્ચતુર્વેદવિદેકપાત્ ||૮૨||
સમાવર્તો નિવૃત્તાત્મા દુર્જયો દુરતિક્રમઃ | દુર્લભો દુર્ગમો દુર્ગો દુરાવાસો દુરારિહા ||૮૩||
શુભાઙ્ગો લોકસારઙ્ગ સુતન્તુસ્તન્તુવર્ધનઃ | ઇન્દ્રકર્મા મહાકર્મા કૃતકર્મા કૃતાગમઃ ||૮૪||
ઉદ્બવઃ સુન્દરઃ સુન્દો રત્નનાભઃ સુલોચનઃ | અર્કો વાજસનઃ શ્રૃઙ્ગી જયન્ત સર્વવિજ્જયી ||૮૫||
સુવર્ણબિન્દુરક્ષોભ્યઃ સર્વવાગીશ્વરેશ્વરઃ | મહાહૃદો મહાગર્તો મહાભૂતો મહાનિધિઃ ||૮૬||
કુમુદઃ કુન્દરઃ કુન્દઃ પર્જન્યઃ પાવનો|નલઃ | અમૃતાંશો|મૃતવપુઃ સર્વજ્ઞા સર્વતોમુખઃ ||૮૭||
સુલભઃ સુવ્રતઃ સુદ્ધઃ શત્રુજિચ્છત્રુતાપનઃ | ન્યગ્રોધોદુમ્બરો|શ્વત્થશ્ચાણૂરાન્ધ્રનિષૂદનઃ ||૮૮||
સહસ્રાર્ચિઃ સપ્તજિહ્વઃ સપ્તધાઃ સપ્તવાહનઃ | અમૂર્તિરનઘો|ચિન્ત્યો ભયકૃદ્બયનાશનઃ ||૮૯||
અણુબૃહત્કૃશ સ્થૂલો ગુણભૃન્નિર્ગુણો મહાન્ | અધૃતઃ સ્વધૃતઃ સ્વાસ્યઃ પ્રાગ્વંશો વંશવર્ધનઃ ||૯૦||
ભારભૃત કથિતો યોગી યોગીશઃ સર્વકામદઃ | આશ્રમઃ શ્રમણઃ ક્ષામઃ સુપર્ણો વાયુવાહનઃ ||૯૧||
ધનિર્ધરો ધનુર્વેદો દણ્ડો દમયિતા દમઃ | અપરાજિતઃ સર્વસહો નિયન્તા નિયમો યમઃ ||૯૨||
સત્ત્વવાન્ સાત્વિકઃ સત્યઃ સત્યધર્મપરાયણઃ | અભિપ્રાયઃ પ્રિયાર્હો|હઃ પ્રિયકૃત પ્રીતિવર્ધનઃ ||૯૩||
વિહાયસગતિર્જ્યોતિઃ સુરુચિર્હુતભુગ્વિમુઃ | રવિર્વિરોચનઃ સૂર્યઃ સવિતા રવિલોચનઃ ||૯૪||
અનન્તો હુતભુગ્ભોક્તા સુખદો નૈકદો|ગ્રજઃ | અનિર્વિણ્ણઃ સદામર્ષા લોકાધિષાટાનમદભુતઃ ||૯૫||
સનાતસનાતનતમઃ કપિલઃ કપિરવ્યયઃ | સ્વસ્તિદઃ સ્વસ્તિકૃતસ્વસ્તિસ્વતિભુક્સ્વસ્તિદક્ષિણઃ ||૯૬||
અરૌદ્રઃ કુણ્ડલી ચક્રી વિક્રમ્યૂર્જિતશાસનઃ | શબ્દાતિગઃ શબ્દસહઃ શિશિરઃ શર્વશીકરઃ ||૯૭||
અક્રૂરઃ પેશલો દક્ષો દક્ષિણઃ ક્ષમિણાંવરઃ | વિદ્વત્તમો વીતભયઃ પુણ્યશ્રવણકીર્તનઃ ||૯૮||
ઉત્તારણો દુષ્કૃતિહા પુણ્યો દુઃસ્વપ્નનાશનઃ | વીરહા રક્ષણઃ સન્તો જીવન પર્યવસ્થિતઃ ||૯૯||
અનન્તરુપો|નન્તશ્રીર્જિતમન્યુર્ભયાપહઃ | ચતુરસ્ત્રો ગભીરાત્મા વિદિશો વ્યાદિશો દિશઃ ||૧૦૦||
અનાદિર્ભૂર્ભુવોલક્ષ્મીઃ સુવીરો રુચિરાઙ્ગદઃ | જનનો જનજન્માદિર્ભીમો ભીમપરાક્રમઃ ||૧૦૧||
આધારનિલયોધાતા પુષ્પહાસઃ પ્રજાગરઃ | ઉર્ધ્વગઃ સત્પથાચારઃ પ્રાણદઃ પ્રણવઃ પણઃ ||૧૦૨||
પ્રમાણં પ્રાણનિલયઃ પ્રાણભૃત્ પ્રાણજીવનઃ | તત્ત્વં તત્ત્વવિદેકાત્મા જન્મમૃત્યુજરાતિગઃ ||૧૦૩||
ભૂર્ભુવઃસ્વસ્તરુસ્તારઃ સપિતા પ્રપિતામહઃ | યજ્ઞૌ યજ્ઞાપતિર્યજ્વા યજ્ઞાઙ્ગો યજ્ઞાવાહનઃ ||૧૦૪||
યજ્ઞાભૂદ્યકૃદ્યજ્ઞી યજ્ઞાભુગ્યજ્ઞાસધનઃ | યજ્ઞાન્તકૃદ્યજ્ઞાગુહ્યમન્નમન્નાદ એવ ચ ||૧૦૫||
આત્મયોનિઃ સ્વયંજાતો વૈખાનઃ સામગાયનઃ | દેવકીનન્દનઃ સ્તષ્ટા ક્ષિતીશઃ પાપનાશનઃ ||૧૦૬||
શઙ્ખતૃન્નન્દકી ચક્રી શાર્ઙ્ગધન્વા ગદાધરઃ | રથાઙ્ગપાણિરક્ષોભ્યઃ સર્વપ્રહરણાયુધઃ ||૧૦૭||
સર્વપ્રહરણાયુધ નમઃ ઇતિ ||
ઇતીદં કીર્તનીયસ્ય કેશવસ્ય મહાત્મનઃ | નામ્નાં સહસ્રં દિવ્યાનામશેષેણ પ્રકીર્તિતમ્ ||૧||
ય ઇદં શ્રૃણુયાન્નિત્યં યશ્ચાપિ પરિકીર્તયેત્ | નાશુભં પ્રાપ્નુયાત્ કિંચિત્સો|મુત્રેહ ચ માનવઃ ||૨||
વેદાન્તગો બ્રાહ્મણઃ સ્યાત્ક્ષત્રિયો વિજયી ભવેત્ | વૈશ્યો ધનસમૃદ્ધઃ સ્યાચ્છૂદ્રઃ સુખમવાપ્નુયાત્ ||૩||
ધર્માર્થી પ્રાપ્નુયાદ્ધર્મમર્થાર્થી ચાર્થમાપ્નુયાત્ | કામાનવાપ્નુયાત્કામી પ્રજાર્થી પ્રાપ્નુયાત્પ્રજામ્ ||૪||
ભક્તિમાન્યઃ સદોત્થાય શુચિસ્તગ્દતમાનસઃ | સહસ્રં વાસુદેવસ્ય નામ્નામેતત્પ્રકીર્યેત્ ||૫||
યશઃ પ્રાપ્નોતિ વિપુલં જ્ઞાતિપ્રાધાન્યમેવ ચ | અચલાં શ્રિયમાપ્નોતિ શ્રેયુપાપ્નોત્યનુત્તમમ્ ||૬||
ન ભયં ક્વચિદાપ્નોતિ વીર્યં તેજશ્ચ વિન્દતિ | ભવત્યરોગો દ્યુતિમાન્બલરુપગુણાન્વિતઃ ||૭||
મુચ્યેત રોગાદ્રોગાર્તો બદ્ધો મુચ્યેત બન્ધનાત્ | ભયાન્મુચ્યેત ભીતસ્તુ મુચ્યેતાપન્ન આપદઃ ||૮||
દુર્ગાણ્યતિતરત્યાશુ પુરુષઃ પુરુષોત્તમમ્ | સ્તુવન્નામસહસ્રેણ નિત્યં ભક્તિસમન્વિતઃ ||૯||
વાસુદેવાશ્રયો મર્ત્યો વાસુદેવપરાયણઃ | સર્વપાપવિશુદ્ધાત્મા યાતિ બ્રહ્મ સનાતનમ્ ||૧૦||
ન વાસુદેવભક્તાનામશુભં વિદ્યતે ક્વચિત્ | જન્મમૃત્યુજરાવ્યાધિભયં નૈવોપદાયતે ||૧૧||
ઇદં સ્તવમધીયાનઃ શ્રદ્ધાભક્તિસમન્વિતઃ | યુજ્યેતાત્મા સુખક્ષાન્તિશ્રીધૃતિસ્મૃતિકીર્તિભિઃ ||૧૨|
ન ક્રોધો ન ચ માત્સર્યં ન લોભો નાશુભા મતિઃ | ભક્તાનાં કૃતપુણ્યાનાં પ્રભવેત્પુરુષોત્તમે ||૧૩||
દ્યૌઃ સચન્દ્રાર્કનક્ષત્રા ખં દિશો ભૂર્મહોદધિઃ | વાસુદેવસ્ય વીર્યેણ વિદ્યુતાનિ મહાત્મનઃ ||૧૪||
સસુરાસુરગન્ધર્વં સયક્ષોરગરાક્ષસમ્ | જગદ્વશે|વર્તતેદં કૃષ્ણસ્ય સચરાચરમ્ ||૧૫||
ઇન્દ્રિયાણિ મનો બુદ્ધિઃ સત્ત્વં તેજો બલં ધૃતિઃ | વાસુદેવાત્મકાન્યાહુઃ ક્ષેત્રં ક્ષેત્રજ્ઞા એવ ચ ||૧૬||
સર્વાગમાનામાચારઃ પ્રથમં પરિકલ્પતે | આચારપ્રભવો ધર્મો ધર્મસ્ય પ્રભુરચ્યુતઃ ||૧૭||
ઋષયઃ પિતરો દેવા મહાભૂતાનિ ધાતવઃ | જઙ્ગમાજઙ્ગમં ચેદં જગન્નારાયણોદ્બવમ્ ||૧૮||
યોગો જ્ઞાનં તથા સાઙ્ખયં વિદ્યાઃ શિલ્પાદિકર્મ ચ | વેદાઃ શાસ્ત્રાણિ વિજ્ઞાનમેતત્સર્વં જનાર્દનાત્ ||૧૯||
એકો વિષ્ણુર્મહદ્બૂતં પૃથગ્ભૂતાન્યનેકશઃ | ત્રીન્ લોકાન્ વ્યાપ્ય ભૂતાત્મા ભુંક્તે વિશ્વભુગવ્યયઃ|
ઇમં સ્તવં ભગવતો વિષ્ણોર્વ્યાસેન કીર્તિતમે | પઠેદ્ય ઇચ્છેત્પુરુષઃ શ્રેયઃ પ્રાપ્તું સુખાનિ ચ ||૨૧||
વિશઅવેશ્વરમજં જગતઃ પ્રભવાપ્યયમ્ | ભજન્તિ યે પુષ્કરાક્ષં ન તે યાન્તિ પરાભવમ્ ||૨૨||
પદ્મપત્રવિશાલાક્ષ ! પદ્મનાભ ! સુરોત્તમ ! | ભક્તાનામનુરક્તાનાં ત્રાતા ભવ જનાર્દન ! ||૨૩||
યો માં નામસહસ્રેણ સ્તોતુમિચ્છતિ પાણ્ડવ | તેન ચૈકેન શ્લોકેન સ્તુત એવ ન સંશયઃ ||૨૪||
નમો|સ્તવનન્તાય સહસ્રમૂર્તયે સહસ્રપાદાક્ષિશિરોરુબાહવે | સહસ્રનામને પુરુષાય શાશ્વતે સહસ્રકોટીયુગધારિણે નમઃ ||૨૫||
નમઃ કમલનાભાય નમસ્તે જલશાયિને | નમસ્તે કેશવાનન્ત ! વાસુદેવ ! નમોસ્તુતે ||૨૬||
વાસનાદ્વાસુદેવસ્ય વાસિતં ભુવનત્રયમ્ | સર્વભૂતનિવાસો|સિ વાસુદેવ ! નમોસ્તુ તે ||૨૭||
નમો બ્રહ્મણ્યદેવાય ગોબ્રાહ્મણહિતાય ચ | જગદ્ધિતાય કૃષ્ણાય ગોવિન્દાય નમો નમઃ ||૨૮||
આકાશાત્પતિતં તોયં યથા ગચ્છતિ સાગરમ્ | સર્વદેવનમસ્કારઃ કેશવં પ્રતિ ગચ્છતિ ||૨૯||
એષ નિષ્કણ્ટકઃ પન્થા યત્ર સમ્પૂજ્યતે હરિઃ | કુપથં તં વિજાનિયાગ્દોવિન્દહિતાગમમ્ ||૩૦||
સર્વદેવેષુ યત્પુણ્યં સર્વતીર્થેષુ યત્ફલમ્ | તત્ફલં સમવાપ્નોતિ સ્તુત્વા દેવં જનાર્દનમ્ ||૩૧||
યો નરઃ પઠતે નિત્યં ત્રિકાલં કેશવાલયં | દ્વિકાલમેકકાલં વા ક્રૂરં સર્વં વ્યપોહતિ ||૩૨||
દહ્યન્તે રિપવસ્તસ્ય સૌમ્યાઃ સર્વે સદા ગ્રહાઃ | વિલીયન્તે ચ પાપાનિ સ્તવે હ્યસ્મિન્ પ્રકીર્તિતે | યેન ધ્યાતઃ શ્રુતો યેન યેનાયં પઠયતે સ્તવઃ ||૩૩||
દત્તાનિ સર્વદાનાનિ સુરાઃ સર્વે સમર્ચિતાઃ | ઇહ લોકે પરે વાપિ ન ભયં વિદ્યતે ક્વચિત્ ||૩૪||
નામ્નાં સહસ્રં યો|ધીયે દ્વાદશ્યાં મમ સન્નિધૌ | શનૈર્દહતિ પાપાનિ કલ્પકોટિશતાનિ ચ ||૩૫||
અશ્વતેશસન્નિધૌ પાર્થ ! તુલસીસન્નિધૌ તથા | પઠેન્નામસહસ્રં તુ ગવાં કોટિફલં લભેત્ ||૩૬||
શિવાલયે પઠેન્નિત્યં તુલસીવનસંસ્થિતઃ | નરો મુક્તિમવાપ્નોતિ ચક્રપાણેર્વચો યથા | બ્રહ્મહત્યાદિકં ઘોરં સર્વપાપં વિનશ્યતિ ||૩૭||
ઇતિ શ્રીવિષ્ણોર્દિવ્યસહસ્રનામસ્તોત્રં સમ્પૂર્ણં ||